به عمل جدا سازی ذرات معلق در آب فیلتراسیون گفته می شود.این ذرات شامل شن ، ماسه، ذرات کلوئیدی و شاخ و برگ می باشد. فرآیند فیلتراسیون معمولا به جداسازی ذرات با ابعادی در محدوده میکرونی یعنی از 1 میکرون تا 1000 میکرون اطلاق می شود اما با پیشرفت های جدید مرزهای فیلتراسیون تا ابعاد نانو نیز گسترش یافته است. فیلتراسیون باید به صورت متناوب و مرحله ای انجام شود تا دارای کارایی و توجیه لازم باشد در غیر اینصورت باعث گرفتگی مداوم فیلتر و عدم کارکرد مناسب خواهد گردید. یک خط کامل فیلتراسیون از ذرات بزرگتر به ذرات کوچکتر به ترتیب شامل هیدروسیکلون ، فیلتر توری، فیلتر شنی، فیلتر دیسکی و فیلتر کارتریجی می باشد.
فرایند فیلتراسیون شامل جدا سازی ذرات فیزیکی یا بیولوژیک از هرنوع سیال مانند آب ، روغن و غیره می باشد . به صورت کلی ذرات قابل جداسازی از سیالات مانند آب شامل ذرات فیزیکی (مانند شن و ماسه و خار و خاشاک ) ، ذرات شیمیایی ( مانند توده های تشکیل شده از رسوبات شیمیایی) و ذرات بیولوژیک ( مانند جلبک ها ) میباشد . با توجه قطر بسیار کم مسیر آب در قطره چکانها یا هر نوع گسیلنده ای مانند لابیرنت نوارهای آبیاری قطره ای (Tape) ، برای جلوگیری از هر گونه گرفتگی مسیر قطره چکان یا لابیرنت ، جداسازی یا فیلتراسیون آب امری اجتناب ناپذیر میباشد. مطابق با استاندارد اعلامی از طرف سازمان خواربار جهانی ( فائو ) بین 1/5 تا 1/8 قطر مجرای لابیرنت باید مش فیلتراسیون در نظر گرفته شود .قطر لابیرنت عموم تولید کنندگان قطره چکانها و نوارهای آبیاری قطره ای بین 650 میکرون تا 800 میکرون میباشد بنابراین مش مناسب و توصیه شده همه تولیدکنندگان خارجی و داخلی 120 که معادل تقریبی 130 میکرون میباشد(توجه نمایید که مش واحد ندارد).
در گذشته دور و از حدود 70 سال پیش که سیستمهای آبیاری قطره ای با شکل و شمایل کنونی رواج پیدا کرد ، فرض بر این بود که جهت جداسازی هر نوع از ذرات یک نوع فیلتر با روش خاص خود استفاده گردد مثلا فیلتر هیدروسیکون که با ایجاد جریان گردابی و اعمال نیروی گریز از مرکز به ذرات سنگین تر باعث جداسازی ذراتی مانتد شن میگردید و یا استفاده از فیلترهای شنی که حاوی ذرات لایه بندی شده شن های سیلیسی بود جهت جداسازی ذرات فیزیکی بیولوژیکی مورد استفاده قرار میگرفت . با پیشرفتهای علمی و تحقیقات وسیع در این زمینه ، اکنون شاهد ایجاد عملکرد فیلتر های یادشده در یک مجموعه فیلتراسیون دیسکی هستیم هرچند که هنوز بخش کشاورزی ایران وفادار به سیستمهای قدیمی است.
فیلتراسیون خوشوینده
فیلتراسیون اتوماتیک
فیلترهای جکدار
فیلتراسیون اتوبکواش
تا مدتها ، همه سیستمهای فیلتراسیون نوع دستی بودند به این معنی که برای ایجاد جریان معکوس و شسشتوی فیلترها ، با استفاده از نیروی کارگری و باز و بسته کردن شیرها ، عملیات بکواش و شستشو بصورت دستی و با توجه به میزان افت فشار از روی فشار سنج های سیستم ، انجام می گرفت . بدلیل امکان خطای سیستمی در فشارسنج ها و همینطور امکان بروز خطای انسانی و اهمال کارگران در شستشوی به موقع فیلتراسیون ، با استفاده از شیرالات هیدرولیکی در بخش کشاورزی و شیرالات برقی در بخش صنعتی و نیز تابلو کنترل فرامین ( یونیت کنترل ) امکان انجام فرایند شستشوی اتوماتیک فیلتراسیون فراهم گردید . بدین ترتیب که فرامین شستشو بر اساس دو حالت زمانی و افت فشار انجام می پذیرد.