سیستم تزریق کود آبیاری (fertirrigation ) روشی است که در آن کـــود مورد نیاز گیاه از طریق آب آبیاری در اختیار محصول قرار میگیرد.در این روش کود مورد نیاز در مقادیرکافی برای گیاه تامین می شود.در حالیکه در روشهای معمول کود پاشی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در فواصل زمانی زیاد ( اغلب در سه مرحله ) به گیاه داده میـشود و این عمل باعث میشود تا گیاه غذای کافی در بین فواصل زمانی کود پاشی در اختیار نداشته باشد.
از طرف دیگر گیاهان در طول دوره رشد خود به مقادیر مختلفی از مواد غذایی نیاز دارند بنا براین با روش کــــود آبیاری میتوان عناصر غذایی مورد نیاز گیاه را به مقدار مناسب و در هر زمانی که گیاه نیاز دارد تامین کرد.
از نکات مهم دیگر در روش کود آبیاری کاهش مصرف کود و توزیع یکنواخت آن برای گیاه و کاهش هزینه کارگری و همچنین افزایش در سرعت جذب مواد غذایی برای گیاه است.
سیستم تزریق کود آبیاری در کجا قابل اجرا است؟
اجرای سیستم تزریق کود آبیاری در صورتی از راندمان بالایی برخوردار خواهد بود که روش آبیاری مزرعه از نوع ابیــاری قطره ای باشد. تحقیقات نشان میدهـند استفاده از روش کود آبیاری در ابیاری قطره ای نتایج بسیــــــار چشمگیری در افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی دارد.
روشهای اجرای سیستم تزریق کود آبیاری چیست؟
برای اجرای کود آبیاری از روشهای مختلفی استفاده میشود.از روشهای متداول استفاده از انژکتور برای مکش کود و تزریق آن به شبکه ابیاری تحت فشار است.(شکل یک)
یک روش دیگر مکش از حوضچه کود با استفاده از انرژی الکترو پمپ اصلی سیستم است. به این متد روش T نــیز گفته می شود.(شکل دو)
کودهای قابل استفاده در این سیستم چیست؟
در این روش نوع کود مورد استفاده بسیار مهم است.به عبارت دیگربرای استفاده از کود در این روش بایـــد کود مورد استفاده دارای ویژگیهای لازم باشد که مهمترین آن حلالیت کود است. کود هایی که حلالیت بالایی ندارند برای این روش مورد استفاده نخواهند بود.گرچه یرخی از کودهای جامد نیز برای این روش مناسب هستند ولـــــی بهترین حالت استفاده از کود های محلول است.
به طور کلی اغلب کودهای ازته از حلالیت خوبی برخوردارند. به عنوان مثال کود اوره به راحتی برای روش کــود آبیاری قابل استفاده است. در حالیکه معمولآ کود های فسفره حلالیت بسیار کمتری داشته و برای این منظور مفبد نیستند. در مورد کــــود های پتاسیمی نیز باید دقت لازم را نمود زیرا فقط تعدادی از آنها مانند کلرید پتاسیم و سولفات پتاسیم در این روش قابل استفاده اند.
ضمنآ روش کود آبیاری برای کودهای میکرو نیز بسیار مناسب است زیرا اغلب کود های میکرو در شــــــکل های محـلول در بازار کشاورزی ایران موجود است.
باید در نظر داشت که در مورد کود های جامدی که از حلالیت خوبی برخوردارند حتمآ باید انها را ابتدا بطور کامل در حوضچه یا مخزنی حل و سپس برای کود ابیاری وارد شبکه ابیاری قطره ای کنیم. همچنین برای جلو گیری از احتمال گرفتگی قطره چکانها یا دریپر توصیه میشود تزریق کود به شبکه قبل از سیستم فیلتراسیون صورت گیرد.
زیرا احتمال وجود ناخالصی در کودهای جامد و یا وجود ذرات ریز کود حل نشده در کود های جامد زیاد است.
تا مدتها ، جهت استفاده از سیستمهای آبیاری برای تزریق کود های ریز مغذی به محیط ریشه گیاهان ، از یک مخزن عموما فلزی تحت فشار با ابعاد و اشکال مختلف استفاده میگردید. بدین صورت که درون مخزن کود شیمیایی و محلول در آب را ریخته و درب انرا محکم میبستند و سپس به لوله و شیرالاتی که این مخزن را به شبکه آبیاری متصل می نمود ، اقدام به ورود محلول کود شیمیایی به سیستم آبیاری تحت فشار میکردند. در بلند مدت این سیستم ایجاد مشکلاتی در شبکه و قطره چکانها میکرد که برخی آز آنها بدین شرح میباشد:
1-عدم دقت توزیع محلول کود در هر بخش از سیستم و عدم یکنواختی بهره بری از سیستم
2-به دلیل تحت فشار بودن و محدودیت تشخیص زمان اتمام کود در داخل محفظه تانک کود ، زمان شارژ مجدد کود در مخزن دقیق نمیباشد و ممکن است در بخشی از شبکه هیچگونه محلول کودی توزیع نگردد
3-با توجه به ارقام سرسام آور تهیه کود های ریز مغذی در بازار ، دقت کودهی مانند آنچه تولید کننده کود برای دست یابی به بهترین نتیجه از مصرف کود ، امکان پذیر نمیباشد.
4-به مرور زمان ، بدنه مخزن فلزی تحت تاثیر رطوبت ، زنگ میزند و خود باعث ایجاد جرم فیزیکی در شبکه آبیاری میگردد .
5-امکان تزریق اسید های مورد نیاز در زراعت و باغداری با این مخازن نیست.
به دلایل فوق موارد مختلف دیگر ، شرکتهای پیشرو اقدام به ساخت سیستمی با دقت بالا و قابلیت کنترل میزان کود محلول در مخزن ، میزان افت فشار و میزان دقیق تزریق محلول در شبکه نموده اند .
این پکیج های کود آبیاری در سطوح مختلف امکانات دارای توان سنجش میزان اسیدیته و میزان شوری آب بوده و با توجه تغییرات مقطعی آنها ، توان تغییر در میزان کود مصرفی را دارند. دقت بالای میزان مصرف کود مطابق با دستورالعمل تولید کننده های کود به دلیل استفاده از ونتوری است . این پکیج ها با استفاده از تعدادی از ونتوری و اتصال آنها به مخازن پلیمری و میکسر های داخل آنها ، با دقت بسیار بالا ، مقدار مناسبی از هر مخزن ، محلول کود شیمیایی مکش کرده و به داخل سیستم تزریق میکند . در این حالت ضمن وجود امکان کنترل سطح محلول در مخازن ، محلول های مختلف در زمان های مناسب ، مورد مصرف قرار میگیرد .بدلیل ساخت کلیه لوازم مصرفی در پکیج از مواد پلیمری ، امکان تزریق کلیه اسید های مجاز در زراعت و باغداری ، میسر خواهد بود.